2.2 Düz dişliler

En yaygın dişliler, dişleri dişlinin dış (veya iç) yüzeyinde bulunan düz dişlilerdir. Özellikle düz dişliler, iki paralel eksen (veya mil) arasında dönüş hareketi aktarmak için kullanılır.

Teknik veri sayfasının tablolarında gösterilen maksimum tork verileri, teorik hesaplamalar ile laboratuvarda elde edilen deneysel veriler arasındaki kesişmenin sonucudur.

Teorik hesaplamalar, Lewis formülüne dayanmaktadır. Bu formüle göre, dişli üzerine takılan bir raf olan kabul edilen dişler, dişlilerin aktardığı kuvvetin (F) (statik kuvvet olarak kabul edilir) etkisi altında etki göstermemektedir. Bu teori, aşağıdaki hipotezlere dayanır:

• toplam kuvvetin (F) diş üzerindeki baskısı, dişin ucuna uygulanmış olarak kabul edilir
• diş üzerindeki sıkıştırma basıncını belirleyen kuvvetin radyal bileşeni F_r önemsiz kabul edilir; dişin bükülmesini belirleyen kuvvet F bileşeninin tek değerlendirilen bileşen olduğunu ve kolaylık için diş açıklığı dairesi üzerindeki teğetsel kuvvet F_r ile aynı değere sahip olacağını savunur
• hesaplama için, yalnızca bir çift dişin bağlı olduğu en olumsuz durum hesaba katılır

Daha sonra kuvvet F_t Diş açıklığı çapı aracılığıyla tork (M) ile ilişkilendirilir:

Deneysel veriler, laboratuvar testleriyle elde edilmiş ve teknopolimer dişlilerin tasarımına yönelik VDI 2736 kılavuzu göz önüne alınarak yazılım ile kontrol edilmiştir. Testler, en sert koşulları test etmek için aralıksız çalıştırma koşullarında ve herhangi bir kaydırıcı olmadan 100-150 rpm hızında yürütülmüştür.

Teknik veri sayfalarının tablolarında gösterilen torklar, kabataslar bilgiler sağlamakta olup her olası uygulama için geçerli kabul edilemez. Çalışma koşulları (rpm, çalışma sıcaklıkları, farklı malzemelerden yapılmış iletim elemanlarıyla bağlama, yağlı veya kuru koşullar, hizmet faktörü, vb.) performansı yoğun şekilde etkiler.

Tasarım mühendisi, laboratuvar koşullarından farklı olan gerçek kullanım koşullarını dikkate almalıdır.